SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN GAN NHIỄM MỠ - CẢNH BÁO VỀ CĂN BỆNH THẦM LẶNG -

* Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về Gan nhiễm mỡ, với các chủ đề chính được trình bày rõ trong mục lục dưới đây:

Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ quá mức chất béo trong tế bào gan. Đây là một bệnh lý ngày càng phổ biến, đặc biệt ở những người trên 45 tuổi. Điều đáng chú ý là tình trạng này không chỉ xảy ra ở người cao tuổi, mà còn có xu hướng trẻ hóa, ảnh hưởng đến cả những người trẻ tuổi.

Một trong những đặc điểm của gan nhiễm mỡ là quá trình diễn ra âm thầm, hầu như không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu. Do đó, bệnh thường chỉ được phát hiện tình cờ khi người bệnh thực hiện các xét nghiệm sức khỏe định kỳ. Nhiều người chủ quan, cho rằng gan nhiễm mỡ không phải là vấn đề nghiêm trọng.

Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm như xơ gan hoặc ung thư gan. Vì vậy, việc chủ động kiểm tra sức khỏe và phòng ngừa bệnh từ sớm là vô cùng quan trọng.

Hình 1: Tình trạng gan nhiễm mỡ và xơ gan

1. Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ có thể được phân thành hai nhóm chính dựa trên nguyên nhân gây bệnh: gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu.

1.1. Gan nhiễm mỡ do rượu
Khi người bệnh bị nghiện rượu lâu dài, tình trạng này làm tăng cường tổng hợp chất béo và giảm khả năng phân giải mỡ trong tế bào gan, dần tích tụ mỡ trong gan.

1.2. Gan nhiễm mỡ không do rượu

• Thừa cân, béo phì: Khi cơ thể hấp thụ quá nhiều chất béo và năng lượng mà không thể chuyển hóa hết, sẽ tạo ra nguy cơ tích tụ mỡ trong gan. Mức độ béo phì càng nghiêm trọng, mức độ gan nhiễm mỡ cũng càng nặng.
• Đái tháo đường: Người bệnh mắc đái tháo đường tuýp II thường gặp phải tình trạng gan nhiễm mỡ do rối loạn chuyển hóa chất béo trong cơ thể.
• Tăng mỡ máu: Tình trạng tăng mỡ máu thường đi kèm với gan nhiễm mỡ, và tỷ lệ mắc bệnh ở những người có rối loạn mỡ máu là khá cao.

2. Phân độ gan nhiễm mỡ 

Siêu âm là phương pháp hữu ích giúp xác định và đánh giá mức độ gan nhiễm mỡ. Trong đó, lượng mỡ trong gan sẽ được phản ánh qua hình ảnh siêu âm, từ đó phân loại mức độ bệnh.

Ở người khỏe mạnh, lượng mỡ trong gan chỉ chiếm khoảng 2-4% tổng trọng lượng gan. Khi gan bắt đầu bị nhiễm mỡ, mức độ mỡ sẽ tăng lên và được chia thành các cấp độ khác nhau.

2.1. Gan nhiễm mỡ cấp độ 1

Lượng mỡ trong gan chiếm từ 5-10%. Trên hình ảnh siêu âm, vùng nhu mô gan sẽ thể hiện sự tăng âm nhẹ. Cơ hoành và các đường bờ tĩnh mạch của gan có thể mờ đi đôi chút, nhưng vẫn dễ dàng nhận diện được.

Hình 2: Gan nhiễm mỡ cấp độ 1

2.2. Gan nhiễm mỡ cấp độ 2

Khi lượng mỡ trong gan chiếm từ 10-25%, hình ảnh siêu âm sẽ cho thấy độ hồi âm lan tỏa và sự hút âm mạnh mẽ từ nhu mô gan. Tuy mức độ thay đổi rõ rệt, nhưng vẫn có thể xác định được vị trí của cơ hoành và các đường bờ tĩnh mạch của gan, mặc dù chúng có thể hơi mờ.

Hình 3: Gan nhiễm mỡ cấp độ 2

2.3. Gan nhiễm mỡ cấp độ 3

Khi lượng mỡ trong gan vượt quá 30%, đây là dấu hiệu của tình trạng gan nhiễm mỡ nghiêm trọng. Kết quả siêu âm cho thấy hình ảnh hồi âm lan tỏa tăng mạnh, kèm theo hiện tượng hút âm vượt mức bình thường. Điều này khiến vùng cơ hoành và các đường tĩnh mạch không còn rõ ràng, gây khó khăn trong việc xác định cấu trúc gan qua hình ảnh siêu âm.

Hình 4: Gan nhiễm mỡ cấp độ 3

2.4. Gan nhiễm mỡ khu trú

Trong một số trường hợp, gan nhiễm mỡ có thể tích tụ không đồng đều trong tế bào gan, được gọi là gan nhiễm mỡ không đồng nhất. Đây là hiện tượng mà một số vùng trong gan có tỷ lệ mỡ tích tụ cao hơn, trong khi các vùng khác lại có lượng mỡ ít hơn hoặc không có mỡ. Điều này dẫn đến sự khác biệt rõ rệt về mật độ và cấu trúc, tạo ra hình ảnh siêu âm với sự phân bố tăng âm và giảm âm, giống như một bản đồ giữa các vùng trên bề mặt gan.

3. Triệu chứng gan nhiễm mỡ

3.1. Giai đoạn đầu

Trong giai đoạn khởi phát, hầu hết người bệnh gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng, hoặc các dấu hiệu rất mờ nhạt, dễ bị bỏ qua.

3.2. Giai đoạn sau

Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện và có thể bao gồm:

• Chán ăn: Người bệnh thường có cảm giác không muốn ăn, hoặc ăn uống không ngon miệng.
• Cảm giác chướng bụng và buồn nôn: Người bệnh có thể cảm thấy đầy bụng, khó tiêu, kèm theo buồn nôn và nôn mửa.
• Đau âm ỉ vùng hạ sườn phải: Cảm giác đau nhẹ hoặc khó chịu ở vùng gan, khu vực hạ sườn phải.
• Mệt mỏi và cơ thể nặng nề: Cảm giác mệt mỏi, suy nhược và cơ thể thiếu sức sống.
• Nước tiểu màu vàng đậm: Một dấu hiệu liên quan đến rối loạn chuyển hóa bilirubin trong cơ thể.
• Rối loạn nội tiết tố: Nam giới có thể gặp phải hiện tượng tuyến vú phát triển bất thường, tinh hoàn teo nhỏ và giảm nhu cầu sinh lý. Chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới có thể bị rối loạn, xuất hiện tình trạng rong kinh, tắc kinh hoặc kinh nguyệt không đều.
• Thay đổi sắc tố da: Khi mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, quá trình chuyển hóa bilirubin sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến tình trạng tăng bilirubin trong máu, làm thay đổi sắc tố da.

4. Chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Siêu âm gan là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh thông dụng và khả năng phát hiện nhanh chóng tình trạng gan nhiễm mỡ. Kỹ thuật này được ứng dụng rộng rãi vì tính an toàn, không xâm lấn, không có tác dụng phụ, và chi phí thấp. Đặc biệt, siêu âm gan có thể thực hiện tại hầu hết các cơ sở y tế trang bị máy siêu âm, giúp tầm soát bệnh lý hiệu quả.

Tuy nhiên, siêu âm không thể phân biệt giữa gan nhiễm mỡ đơn thuần và thoái hóa mỡ gây viêm gan. Để có chẩn đoán chính xác hơn, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm các xét nghiệm hình ảnh bổ sung khác như chụp CT hoặc MRI.

Tại Bệnh viện Vạn Phúc City, với cơ sở vật chất hiện đại, bệnh viện cung cấp các dịch vụ chẩn đoán gan nhiễm mỡ và các bệnh lý gan khác như xơ gan hay ung thư gan giai đoạn đầu. Các thiết bị tiên tiến bao gồm:

• Máy siêu âm đánh giá độ đàn hồi mô gan, hệ thống Siêu âm FibroScan chẩn đoán chính xác mức độ xơ gan và gan nhiễm mỡ.
• Máy chụp cắt lớp vi tính đa lát cắt (MSCT) 128 slices.
• Máy chụp cộng hưởng từ (MRI) 1.5 tesla.
• Các xét nghiệm sinh hóa, miễn dịch và sinh học phân tử giúp theo dõi tình trạng bệnh và tầm soát ung thư gan ở giai đoạn sớm.

5. Điều trị gan nhiễm mỡ

Hiện nay, chưa có loại thuốc đặc hiệu nào để điều trị gan nhiễm mỡ. Phương pháp điều trị chủ yếu là quản lý tốt các bệnh lý nền như thừa cân, béo phì, tiểu đường tuýp II, tăng mỡ máu, cùng với việc thay đổi lối sống để hạn chế tiến triển của bệnh.

Người bệnh cần chú ý thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày, bao gồm:

• Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, các món ăn nhiều dầu mỡ, muối và đường.
• Tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất.
• Thực hiện các bài tập thể dục ít nhất 5 ngày trong tuần, mỗi lần ít nhất 30 phút.
• Thực hiện giảm cân an toàn và khoa học, đặc biệt đối với những người có chỉ số cân nặng vượt mức hoặc mắc bệnh béo phì.

Việc theo dõi định kỳ các chỉ số xét nghiệm mỡ máu và chức năng gan là rất quan trọng để phát hiện sớm những bất thường. Điều này giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị kịp thời và phù hợp, từ đó bảo vệ sức khỏe gan và duy trì mức độ mỡ máu ổn định.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tình trạng gan của mình hoặc cần tư vấn thêm chi tiết, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Đến với Bệnh viện Vạn Phúc City, bạn sẽ được chăm sóc trong một môi trường y tế chuyên nghiệp và tận tâm.